Als je het over Ayurveda hebt, dan gaat het vaak direct over de doshas. De doshas die soms ook mind-body types genoemd worden, of als je constitutie een label worden van dat wat jij ‘bent’. En ookal zijn de doshas super belangrijk, Ayurveda kijkt naar de wereld altijd eerst door de lens van de 5 elementen. De Pancha Maha Bhutas, de 5 oer elementen: Aarde, water, vuur, lucht en ruimte.
Deze 5 elementen en daarmee de doshas ~ ik kom er straks op wat die doshas nou eigenlijk zijn ~ zijn jouw sleutel tot een gezond en gelukkig leven. Dat waar jij balans kan vinden voor jezelf en het mag stromen.
Pancha Maha Bhutas
Energie is de basis van alles wat bestaat in de wereld. Alles, ja echt alles is gemaakt uit 5 vormen van oer energie, een soort van oerkrachten. Pancha (vijf) Maha (grote) Bhutas (manifestaties) zijn de 5 elementen, ether, lucht, vuur, water en aarde.
Alles om ons heen en alles in onszelf bestaat uit deze elementen.
Om ons heen is dit makkelijker te herkennen, een steen is het aarde element, de rivier het water element en de zon als vuur.
Maar deze elementen zijn ook de basis van ons lichaam, met alle fysieke als emotionele, mentale lagen van onze aanwezigheid.
De 5 elementen in ons lichaam
Ether: Volgens de oude teksten, de Veda’s, zijn de 5 elementen goden die leven in de hemel. Waar de hemel, de ether, wordt gezien als de drager van de andere 4 elementen. Zonder deze ruimte zouden de andere elementen geen ruimte hebben. Het is het meest subtiele element.
In het lichaam zijn het alle ruimtes, holtes zoals de blaas als die leeg is, de maag, maar ook de ruimtes in de gewrichten, tussen de wervels in de ruggengraat.
Je kan ether ook zien als de ruimte tussen de gedachten, en de ruimte tussen de ademhalingen in. Een ‘open mind’ is een uiting van het ether element.
Lucht: Alle beweging wordt geregeld door het lucht element, daarmee een belangrijk element als het gaat om het zenuwstelsel, de zenuwimpulsen, de zintuigen, en de reactie daarop met bewegingen. De ademhaling is een duidelijk systeem dat gaat over het lucht element, maar alles wat beweegt in het lichaam is verbonden aan het lucht element; stoelgang, overgeven, bevallen, menstruatie, de hik, niezen etc.
Ook de beweging van onze gedachten en de verbinding met ons bewustzijn is onder invloed van het lucht element.
Vuur: De kracht van transformatie is de kracht van het vuur element. Ookwel Agni genoemd is het spijsverteringsvuur het meest belangrijke vuur om te onderhouden voor een gezond en goed lopend lichaam.
Maar het vuur element verteert niet alleen voeding, maar ook emoties en gedachten. Het zorgt voor warmteregulatie en reguleert hormonen. Vuur is als een ‘weten’/intelligentie in elke cel, om te functioneren in het grotere geheel. Naast deze intelligentie is het vuur ook concentratie, passie, en ook discipline.
Water: Ook al weten we dat we voor een groot deel uit water bestaan, is er meer aan ons dat het water element is. Water verbindt, bouwt en laat de verschillende structuren soepel lopen. Als een goed geoliede machine.
Denk hierbij aan bijvoorbeeld de spijsvertering sappen, speeksel waardoor we voeding kunnen opnemen, tranen, zweet en ook urine. Het water element beschermt en herstelt alle weefsels in het lichaam.
Het water element zorgt ervoor dat we liefde en compassie kunnen ervaren. Een juicy leven geeft een leven waar we soepel door de dag gaan.
Aarde: Het meest vaste aan ons lichaam is aarde element. Neem bijvoorbeeld ons skelet, met de botten geeft het stevigheid, de meest stevige dichtheid van ons lichaam. Naast botten en alles wat hard is, zoals tanden, nagels, spieren, is het ook de plek waar mineralen in de weefsels zitten.
Het aarde elementen geeft massa en stevigheid, niet alleen aan ons fysieke lichaam, maar ook een stabiele geest, een gevoel van gegrond zijn en veilig zijn in je eigen lichaam.
De Doshas
De 5 elementen zijn in essentie onschuldig, ze doen en zijn wat ze doen en zijn.
Hoe raken we dan toch uit balans? Hoe wordt ons lichaam en geest dan geregeld?
Dit zijn de doshas! Doshas zijn de bio managers van deze elementen. Je kan het zien als een 3-koppige directie die de 5 elementen inzetten om gezond en in balans door het leven gaan.
2 elementen die van nature naar elkaar getrokken worden, zijn bij een dosha onder beheer.
Ether en lucht -> Vata dosha
Vuur en water -> Pitta dosha
Water en aarde -> Kapha dosha
Als je de doshas als systemen ziet die ons lichaam regelen en reguleren, is het makkelijk in te zien dat we al deze doshas zijn. We zijn een mix van alle elementen, en dus ook deze doshas. We hebben ze dus alle 3!
Vata dosha zorgt voor mobiliteit en transport
Pitta dosha zorgt voor hitte en transformatie
Kapha dosha zorgt voor stevigheid en groei
Jouw constitutie
We zijn met alle elementen en alle drie de doshas geboren, maar wel in een unieke mix, jouw blauwdruk als het ware. Deze blauwdruk is de unieke mix van doshas, waarin jij in balans bent en dus gezond en gelukkig door het leven kan bewegen.
Zoals we geboren zijn, zijn we in essentie gezond en in balans!
Maar… Dosha betekent letterlijk, ‘dat wat problemen kan geven, defect’. Dit betekent dat als ze uit balans raken ervoor zorgen dat er ziekte ontstaat in het lichaam.
Dus doordat we leven ontstaat er disbalans, een natuurlijk proces om mee te bewegen met de doshas.
Door onze eigen mix van elementen en daarmee doshas te leren kennen, kunnen we weer dichterbij die originele blauwdruk/ onze eigen constitutie komen en daarmee gezond en gelukkig door het leven gaan.
Ayurveda gaat dus niet om jezelf te moeten fixen, maar om jezelf steeds beter te leren kennen en te accepteren zoals jij bent.
Ik kijk graag met je mee in jouw avontuur in jouw unieke lichaam.
Liefs
Janneke